DRENTSE BOEREN EN BURGERS OP VOET VAN OORLOG OM MEGAWINDPARK

Boeren die hun zakken vullen ten koste van het historisch landschap in Drenthe. Dat is de uitleg die veel lokale bewoners uit de dorpen in de Veenkoloniën geven nu hun magistrale uitzicht bedreigd wordt door het grootste windpark van Nederland. „Wij stoppen elk voorjaar twee ton in de grond, en hopen dat we het er weer uit krijgen”, pareert Jan Hendrik Rotgers, een 39-jarige akkerbouwer. „Laat ons ook wat verdienen.” Verslag uit een tot op het bot verdeelde gemeenschap: „Mijn kind gaat niet meer met het jouwe om!” Waar lokale ambtenaren moeten toekijken hoe het rijk hen de regie heeft afgenomen.

De vlam sloeg op een inspraakavond herhaaldelijk in de pan, bijvoorbeeld toen het gerucht de ronde deed dat de lokale Rabobank de deuren zou sluiten voor elke boer die het zou wagen een windmolen op zijn land te zetten. Honderden inwoners van Nieuw-Buinen, Drouwenermond en Eerste en Tweede Exloërmond liepen massaal uit naar de enige kroeg van laatstgenoemd dorp, om te horen wat hen boven ’t hoofd hangt.

Vergunningsaanvragen houden rekening met een park tot 450 megawatt (150 standaardmolens), genoeg om het hele land van Bartje van stroom te voorzien. Ze zijn inclusief wieken tot 200 meter hoog, in een gebied waar nu de 48 meter tellende rode bakstenen watertoren van Stadskanaal de horizon domineert.

Mirjam Goudriaan liet vijf jaar geleden huis en haard in Bodegraven achter om een nieuw bestaan op te bouwen in Nieuw-Buinen. „Vanuit onze serre kijk je ver over de landerijen. Straks kan ik zeggen dat ik in een windmolenpark woon”, pruilt Goudriaan, wier ’paleisje’ onlangs volledig afbrandde. „Met hulp van de buren hebben we net weer een nieuwe start gemaakt.”

Wethouder Jacob Bruintjes van de getroffen gemeente Borger-Odoorn bromt ook: „Waar zich nu de akkers bevinden staat straks om de 500 meter een windmolen. Er zijn twee oplossingen: ogen dichtdoen of de gordijnen sluiten.” Bruintjes vreest dat Den Haag zomaar wat lege plekken op de landkaart prikt voor windmolens. „Altijd ver bij Den Haag vandaan.”

„Het kan bewoners wegjagen en vooral nieuwe mensen, die we hard nodig hebben, afschrikken”, gruwt ook Jan Nieboer, die de winkeliers vertegenwoordigt. Gemeente en provincie staan machteloos. Vanwege de omvang van het project maakt het Rijk alle belangrijke beslissingen, protest is onmogelijk.

De Drentse Veenkoloniën met zijn vergezichten en lintdorpen zijn ontstaan door het grootschalig afgraven van turf in voorgaande, gouden eeuwen. Nu trekt de jeugd weg, is de bereikbaarheid slecht en kwakkelt de economie.

Niet iedereen is boos. Boeren met landbouwgrond kunnen per megawatt 11.000 tot 13.000 euro huur per jaar voor hun grond beuren. „Klopt”, zegt Harbert ten Have, geboren Veendammer en oprichter van projectontwikkelaar Duurzame Energieproductie Exloërmond. „Maar bekijk het eens anders. Nederland wil duurzame energie, en de overheid heeft voorwaarden geschapen voor ondernemers om met ideeën te komen. We steken onze nek uit, door met 40 boeren een bv op te richten en ons geld erin te steken. Als het park niet doorgaat, is dat voor ons boeren een strop, we hebben inmiddels tonnen geinvesteerd in vergunningen en onderzoek.”

Ten Have droomt van omwonenden die hem steunen in plaats van tegenwerken, en in groepsverband de bouw van een windmolen willen financieren. Ook hoopt hij de lokale economie aan te jagen, met een windmolen-onderhoudsbedrijf, en op langere termijn een hypermodern slim energienetwerk, waarbij de windmolens door zonnepanelen vervangen kunnen worden.

Een aantal woedende dorpelingen moet er niets van hebben en heeft zich verenigd in actiegroep Platform Storm. „Iedereen hier wil groene energie, alleen liever niet onaangekondigd in de eigen achtertuin”, is het motto. Bestuurslid Karl Voshaart uit Nieuw-Buinen heeft inmiddels 500 medestanders. „Ik ben verbaasd dat plannen al zo ver gevorderd zijn, voordat de bewoners op de hoogte worden gesteld.”

„Of het park daadwerkelijk verrijst, hangt af van het effect dat het heeft op de leefomgeving, gezondheid en natuur van het gebied”, laat een Jan van Diepen van het ministerie van Economische Zaken weten, vermoeid, nadat hij de hele inspraakavond werd bestookt met vragen. Drenthe hield als enige provincie tot nu toe windmolens buiten de deur. Maar een vergelijkbaar park in Urk heeft inmiddels groen licht gekregen, ondanks heftige protesten.

de Telegraaf, 12 juli 2011