Op 30 juni 2021 sprak de Raad van State (RvSt) uit dat de sinds 2011 in Nederland geldende milieuregels voor windturbines onrechtmatig zijn omdat ze zonder milieuonderzoek en plan-MER waren vastgesteld waardoor ze strijdig zijn met de Europese SMB-richtlijn. In 2009 koos het ministerie van VROM, in handjeklap met de windsector, voor een jaargemiddelde 47 dB Lden norm (naam getuige bij NKPW bekend). Er was zelfs geen poging tot onderzoek gedaan naar bijv. de gezondheidsrisico’s voor de buren. Er moest ruimte voor windmolens komen, en de 47 dB Lden was daarvoor gewoon nodig, de plannen in en om de Noordoostpolder konden niet zonder.
De Tweede Kamer had een week voor de uitspraak van de RvSt al de motie Erkens/Leijten aangenomen die de regering verzocht om op korte termijn een onafhankelijk onderzoek te laten uitvoeren naar de effecten van verschillende afstandsnormen op de gezondheid en leefkwaliteit van omwonenden. Gehoorzaam gaf het ministerie van EZK opdracht voor dit onderzoek, en wel aan adviesbureau Arcadis, enthousiast betalend lid van de branchevereniging NWEA. December 2021 lag er een conceptrapport “Onderzoek effecten verschillende afstandsnormen op gezondheid en leefkwaliteit van omwonenden van windturbines (Motie Erkens/Leijten)”. Dit rapport leverde nogal wat commotie op, want hoewel het woord gezondheid prominent in de titel stond was daar in de inhoud weinig van te merken. Na een hoop gedoe losten EZK en Arcadis het probleem op: het rapport werd marginaal op inhoud aangepast en het woord gezondheid verdween uit de titel. En de minister beloofde beterschap.
Wie verwacht dat het rijk zich ook aan zijn belofte houdt komt bedrogen uit. Het rijk start, zoals voorgeschreven, de procedure om tot een plan-MER te komen met een Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD) waarin staat beschreven welke onderwerpen moeten worden onderzocht om tot een evenwichtige plan-MER te komen, en hoe gedetailleerd die onderzoeken moeten zijn. Aan wie geeft het rijk de opdracht die NRD te schrijven? Arcadis! En dat is te merken, de notitie vertoont ernstige gebreken en loopt dan ook flink wat zienswijzen op.
Het NKPW schrijft een zienswijze waarin wij op een aantal fundamentele tekortkomingen, onwaarheden, halve waarheden en niet onderbouwde stellingen wijzen:
* De NRD vertoont procedurele gebreken.
* Het onderwerp gezondheid blijkt een ondergeschoven kindje.
* Het hoofdstuk geluid bevat op cruciale punten halve en hele (on)waarheden.
* De referentiesituatie is zo gekozen dat het lijkt of het leefmilieu met de voorgestelde regels ongemoeid blijft. Dat is niet waar, ze betekenen een flinke verslechtering.
* Arcadis en de minister blijken niet te weten onder welke omstandigheden en hoe lang slagschaduw acceptabel is, niet in de laatste plaats voor de gezondheid, maar onderzoek is niet nodig.
* Arcadis en de minister weten niet wat de effecten van verschillende afstandsnormen zijn, maar onderzoek is niet nodig.
Zoals het hoort wordt de NRD netjes voorgelegd aan een commissie die adviseert over het op te stellen plan-MER. Deze MER-commissie bespreekt de NRD met het bevoegd gezag maar krijgt de zienswijzen op de NRD niet te zien. De commissie heeft geen belangrijke kritiek en laat in haar advies de NRD op fundamentele punten intact.
Op 13 oktober dit jaar verschijnt het “PlanMER windturbinebepalingen leefomgeving”, wederom door adviesbureau Arcadis geschreven. De datum op de omslag laat zien dat het planMER al drie maanden voordat de MER-commissie met haar advies kwam klaar was. Wij stellen helaas, maar niet onverwacht, vast dat de minister en Arcadis het merendeel van de kritiek van het NKPW en anderen naast zich neerleggen zonder daarvoor deugdelijke argumenten aan te dragen. Iedereen is weer netjes uitgenodigd om een zienswijze in te dienen en wij gaan daar toch maar op in. Omdat de meeste bedenkingen onweersproken blijven schrijven we ze niet opnieuw allemaal op. Louter een herhaling van zetten dient nergens toe. We beperken ons daarom tot enkele hoofdpunten. Voor de rest: Minister lees onze zienswijze op de NRD nog een keer.
Ook de nieuwe windturbinebepalingen zijn in strijd met de Europese regels en de Algemene wet bestuursrecht. Het zou ons niet verbazen als de Raad van State straks oordeelt dat ook deze bepalingen niet mogen worden toegepast.